İklim Kanunu ile Gelen Yasal Çerçeveler:
Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi ve Karbon Kredilendirme Sistemi

Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir döneme daha giriyor. Avrupa Birliği’nin sınırda karbon düzenleme mekanizması (CBAM) ve Paris Anlaşması taahhütlerinin etkisiyle hız kazanan yasal reform süreci, karbon piyasası altyapısına dönüşüyor. 2025 yılı itibarıyla Türkiye, ulusal düzeyde bir Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurmak üzere yasal ve yönetsel çerçeveyi oluşturdu. Peki, bu yeni sistem neleri içeriyor ve sektörleri neler bekliyor?

İklim Kanunu ile Gelen Yasal Zemin

2025 yılı Temmuz ayında TBMM'de kabul edilen ve Resmî Gazete’de yayımlanan İklim Kanunu, Türkiye’de karbon fiyatlama mekanizmalarının yasal altyapısını oluşturan ilk düzenleme olmuştur. Kanunla birlikte:

• Karbon Piyasası Kurulu kurulması hükme bağlandı,
• İklim Değişikliği Başkanlığı sistemin yürütücüsü olarak yetkilendirildi,
• EPİAŞ (Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.) karbon tahsisatlarının alım-satım işlemlerinde rol üstlenmek üzere görevlendirildi,
• İdari yaptırımlar, fiyat koridorları, piyasa istikrar önlemleri gibi yapılar ilk kez mevzuata girdi.

TR‑ETS Yönetmeliği Taslağı: Uygulama Yol Haritası

Kanunun ardından yayımlanan ETS Yönetmeliği Taslağı, sera gazı emisyonlarının izlenmesi, raporlanması ve doğrulanması ile Emisyon Ticaret Sisteminin uygulanmasına dair usul ve esasları belirlemektedir. 22 Temmuz 2025 tarihinde kamuoyuna sunulan taslak, özellikle enerji yoğun sanayi sektörleri, elektrik üretimi ve diğer yüksek emisyonlu faaliyet alanlarını kapsayan kapsamlı düzenlemeler içermektedir:

• Kapsam: Yıllık 50.000 ton CO₂ eşdeğeri ve üzeri emisyon salımı gerçekleştiren tesisler sisteme dâhil edilecektir. Pilot dönemde ise öncelikli olarak AB'nin CBAM kapsamında yer alan sektörler kapsama alınacaktır.
• Zamanlama:
  • 2026–2027: Pilot dönem (sınırlı tahsisat, sistemin test edilmesi)
  • 2028–2035: Uygulama dönemi (genişletilmiş kapsama alanı ve sektörler).
• Tahsisat Mekanizması: ETS üst sınırı kapsamında belirlenen tahsisatlar, İşlem Kayıt Sistemi üzerinden ihraç edilecek ve birincil piyasada satılacak veya ücretsiz olarak dağıtılacaktır. Ücretsiz tahsilatlar ise alt tesisler bazında kıyas yöntemi esas alınacaktır. Bankalama, ödünç alma ve ek rezerv mekanizmaları gibi esneklik araçları sistemin parçası olacaktır.
• MRV Yükümlülükleri: İzleme planı, emisyon raporu, faaliyet raporu gibi detaylı izleme, raporlama ve doğrulama (MRV) sistemleri zorunlu hale gelecektir.

Türkiye ETS, AB ETS ile uyumlu bir karbon fiyatlama altyapısı oluşturmayı hedeflemektedir.

Sektörleri Neler Bekliyor?

Başta çimento, demir-çelik, alüminyum, gübre, elektrik üretimi ve bazı kimya sektörleri olmak üzere birçok sanayi kolu bu düzenlemelerden doğrudan etkilenecektir. Bu sistemle birlikte:

• Karbon maliyeti rekabet unsuru olacak,
• Düşük emisyon teknolojilerine geçiş teşvik edilecek,
• Emisyon azaltımı hedeflerine ulaşamayanlar, piyasa mekanizmalarıyla karşı karşıya kalacaktır.

Avrupa ile ticaret yapan işletmeler açısından, CBAM’a uyum sürecinde kritik bir aşamaya girilmiştir.

Ulusal Karbon Kredilendirme Sistemi (TR KDS)

İklim Kanunu kapsamında atılan bir diğer adım olan Karbon Kredilendirme ve Denkleştirme Yönetmeliği Taslağı 1 Ağustos’ta yayımlandı. Taslak TR KDS’ye göre “Turkuaz Kredi” olarak adlandırılan ve bir ton CO₂ eşdeğerini ifade eden ulusal karbon kredileri, ülke sınırları içinde yürütülen sera gazı emisyon azaltım ve giderim faaliyetlerinin bağımsız kuruluşlarca doğrulanması ve yetkili standart kuruluş aracılığıyla belgelendirilmesiyle üretilecektir.

Sistemin uygulanması kapsamında İklim Değişikliği Başkanlığı, TSE, TÜRKAK ile geçerli kılıcı ve doğrulayıcı kuruluşlar ilgili görev ve sorumluluklar çerçevesinde yetkilendirilmiştir.

• Kapsam: TR KDS, TR ETS kapsamı dışındaki projelerden karbon kredisi üretimi ve ticareti, gönüllü denkleştirme düzenlemeleri, Türkiye’de üretilen karbon kredilerinin uluslararası piyasalarda kullanımı ve ilgili projelerin kayıt-takip esaslarını kapsayacaktır.
• Denkleştirme İşlemleri:
  • Kullanım usul ve sınırları Başkanlık tarafından belirlenir.
  • Sadece Türkiye’de üretilmiş karbon kredileri ve TR KDS kapsamında üretilmiş Turkuaz Krediler kullanılabilir.
  • Kullanım miktarı, tahsisat teslim yükümlülüğünün Başkanlıkça belirlenen kısmı ile sınırlıdır.
  • Krediler, ETS kapsamı dışındaki faaliyetlerden elde edilmeli ve üretim tarihi 5 yıldan eski olmamalıdır.
  • YEK-G veya benzeri enerji niteliği sertifikaları ETS denkleştirmesinde kullanılamaz.
• Turkuaz Kredilerin Gönüllü Kullanımı:
  • ETS’de tahsisat tesliminde kullanılan Turkuaz Krediler, tekrar gönüllü taahhütlerde kullanılamaz.
  • Gönüllü kullanımda karşılık gelen krediler itfa edilir
  • Kamu kurumları, gönüllü kullanım için teşvik mekanizmaları geliştirecektir.

Kaynakça:

1. İklim Kanunu Metni – Resmî Gazete (9 Temmuz 2025)
   https://www.resmigazete.gov.tr
2. Türkiye Emisyon Ticareti Sistemi Kuruluyor – Turkish Law Blog
   https://turkishlawblog.com/insights/detail/turkiye-emisyon-ticareti-sistemi-kuruyor
3. Türkiye Emisyon Ticaret Sistemi Yönetmeliği Taslağı
   https://iklim.gov.tr/taslaklar-i-2124
4. Karbon Kredilendirme ve Denkleştirme Yönetmeliği Taslağı
   https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/2025_07_31-Taslak_Denkle%C5%9Ftirme_Y%C3%B6netmeli%C4%9Fi_Temiz.pdf
5. ETS Yönetmelik Taslağı Görüşe Açıldı – Enerji Ajansı
   https://enerjiajansi.com.tr/emisyon-ticaret-sistemi-yonetmelik-taslagi
6. ETS Yönetmelik Taslağı – GENSED
   https://gensed.org/emisyon-ticaret-sistemi-yonetmeligi-taslagi-yayimlandi
7. Türkiye İklim Yasası – ICAP Carbon Action News
   https://icapcarbonaction.com/en/news/turkiye-adopts-landmark-climate-law-paving-way-national-ets
8. ETS Yönetmeliği Haber – Çevre Mühendisliği Portalı
   https://www.cevremuhendisligi.org/index.php/cevre-aktuel/haberler/3616-turkiye-emisyon-ticaret-sistemi-yonetmeligi